Ποντιακοι χοροι

Παραδοσιακοί Ποντιακοί Χοροί

• Όταν κάποιος αναφέρεται στους ποντιακούς χορούς, τα τραγούδια και σε κάθε άλλο πολιτιστικό στοιχείο του Πόντου, θα πρέπει να λάβει υπόψη του ότι: Ποντιακό είναι το κάθε τι που δημιουργήθηκε στην ευρύτερη περιοχή του Πόντου με όλες τις επιδράσεις και τις παραλλαγές του. Είναι φανερό ότι στη διαμόρφωση των διαφόρων παραλλαγών, έπαιξαν σημαντικό ρόλο οι ιδιαιτερότητες του φυσικού, πολιτιστικού και κοινωνικού περιβάλλον.

• Οι ποντιακοί χοροί είναι ομαδικοί γι’ αυτό η έναρξη δεν γινόταν από ένα συγκεκριμένο άτομο αλλά από ομάδα ατόμων.

• Όλοι οι χοροί του Πόντου είναι κυκλικοί, εκτός του Κοτσαγκέλ.

Πηγή: "Συμβολή στην έρευνα του χορού των Ελλήνων του Πόντου"
του Νίκου Ζουρνατζίδη

1.      Ανεφορίτ’σσα ή Κιζέλα : χορός από τη Γαλίανα, Τραπεζούντα.
2.      Από Παν’ και Κα’ : χορός από την περιοχή της Ματσούκας (Τραπεζούντα).
3.      Από Παν’ και Κα’ ή Τίκ’ : χορός της περιοχής Άκ Ντάγ Ματέν.
4.      Αρματσούκ’ ή Ελματσούκ’ : χορός που χορεύτηκε από Ποντίους των περιοχών Σεβάστειας και Καυκάσου.
5.      Αρχουλαμάς ή Ικιλεμέ (διπλόν) : χορός από την περιοχή της Πάφρας.
6.      Ατσαπάτ’ : μορφή αργής Σέρρας που χορευόταν στα Πλάτανα Τραπεζούντας.
7.      Γέμουρα : χορός που χορευόταν στις περιοχές Ίμερα και Σεβάστεια.
8.      Γέμουρα : χορευόταν στην περιοχή Κακάτσης, με τη μορφή Τρυγόνας
9.      Γετίερε ή Γεντί-Αράτς ή Γεντί- Αρά : χορός της περιοχής Αργυρούπολης.
10.  Γιουβαρλαντούμ ή Γιουβα(ρ)λάντουμ : χορός με προέλευση την περιοχή Άκ Ντάγ Ματέν.
11.  Διπάτ’ : χορός της Τραπεζούντας, συναντάται και με άλλες διαφορετικές ονομασίες όπως ‘Κοδεσπαινιακόν, Γιαβαστόν κα.
12.  Διπλόν Ομάλ : χορός της περιοχής Κιουμούσ Ματέν.
13.  Εκατήβα’ς σα Παξέδες : χορός της Τραπεζούντας.
14.  Εμρ’ Οπίς’ ή Φούλουρ- Φουλούρ : ονομασία χορού στο Στάμαν Τραπεζούντας.
15.  Έταιρε ή Εταιρέ : χορός από την Τραπεζούντα.
16.  Θανατί’ Λάγγεμαν (Κιζλάρ Οπλαμασί) : χορευόταν στο χωριό Ασάρ της Πάφρας.
17.  Θήμιγμα(ν) ή Θήμισμα(ν) ή Θήμιμα(ν) ή Θημάσμαν ή Εφτά ζευγάρια και το Τέκ’ : παμποντιακός τελετουργικός χορός των νεονύμφων.
18.  Καβαζίτας : χορός της Κερασούντας (Γουρούχ).
19.  Καλόν Κορίτσ’ ή Παπόρ : χορός της περιοχής Ματσούκας (Τραπεζούντα).
20.  Καρσιλαμάς : αντικριστός ζευγαρωτός χορός.
21.  Κελ-Κίτ : κωμόπολη μεταξύ Νικόπολης και Σεβάστειας, η ονομασία είναι τούρκική και σημαίνει «έλα και φύγε».
22.  Κόνιαλι : σχεδόν σε όλο τον Πόντο και ιδιαίτερα στην περιοχή της Νικόπολης.
23.  Κουνιχτόν : χορός της Νικόπολης.
24.  Κοριτσί χορόν (Κιζλάρ Καϊτεσί) : χορός της περιοχής Πάφρα.
25.  Κότσ’ ή τη Κότσος : χορευόταν σε όλο τον Πόντο.
26.  Κοτσάκι(ν) : αντικριστός ζευγαρωτός χορός στην περιοχή της Νικόπολης. Σε χωριά της Τραπεζούντας είχε την ονομασία Κετσέκ Κετσέκ.
27.  Κότσαρι : χορός με προέλευση από το Κάρς.
28.  Κοτσιχτόν Ομάλ’ : χορευόταν με μικρές παραλλαγές σε όλες σχεδόν τις περιοχές του Πόντου.
29.  Κούσερα : χορός που πήρε την ονομασία του από το ομώνυμο χωριό της Ματσούκας.
30.  Λαφράγκα : χορευόταν από Ποντίους με καταγωγή από την Σαμψούντα.
31.  Λέτσι : χορός της περιοχής Κάρς.
32.  Λέτσινα : χορός της περιοχής Κάρς.
33.  Μαντήλια : ζευγαρωτός αντικριστός χορός της περιοχής Κιουμούσ’ Ματέν.
34.  Μάρς : σκοπός του γάμου της περιοχής Κάρς.
35.  Μαύρον Πεγάδ’ (Καρά Πουνάρ) : πήρε το όνομά του από το ομώνυμο χωριό της Πάφρας.
36.  Μαχαίρια ή τη Μαχαιρί’ : χορός που έχει σαν βάση το Τίκ’ Τρομαχτόν και χορεύεται από δύο άτομα κρατώντας μαχαίρια.
37.  Μηλίτσα : μεικτός, κυκλικός χορός με προέλευση τη Σάντα, Τραπεζούντας.
38.  Μητερίτσα : χορευόταν στην Τραπεζούντα και στα παράλια αστικά κέντρα.
39.  Μονόν Χορόν (Τεκ Καϊτέ) : χορός της Πάφρας του Πόντου.
40.  Μουζενίτ’κον : πήρε το όνομά του από το χωριό Μούζενα της Αργυρούπολης.
41.  Μωμο(γ)έρια ή τη Μωμο(γ)ερί ή Κοτσαμάνια (τα) στη Λιβερά της Ματσούκας ή Μαϊμούνια στην περιοχή του Κάρς : ένα από τα έθιμα των Ελλήνων του Πόντου.
42.  Ντολμέ ή Τσολμέ : χορός της περιοχής του Όφη.
43.  Ομάλ’ (Κάρς) : χορός της περιοχής Κάρς.
44.  Ομάλ’ Απλόν ή Ομάλ’ Μονόν : χορός από την Τραπεζούντα και Αργυρούπολη.
45.  Ομάλι(ν) ή Τζανί μ’ Αμάν’ : χορός από την περιοχή της Νικόπολης (Γαράσαρη).
46.  Ούτσαϊ ή Ούτς Αλτί : χορός από την Πάλτσανα της Νικόπολης.
47.  Πατούλα : χορευόταν σε όλο τον Πόντο.
48.  Σαμψόν : χορός αμφιβόλου προέλευσης. Πιθανές περιοχές προέλευσης, Σαμψούντα και Όφη.
49.  Σαρί Κουζ’ : χορός που συναντάμε σε διάφορες περιοχές του Πόντου (Κάρς, Τραπεζούντα, Αργυρούπολη, Χερίανα κλπ).
50.  Σαρί Κουζ’ Παλαΐας : χορός από την Παλαΐα του Κάρς.
51.  Σαρί Κουζ Λαγγευτόν (Ατλαμασί) : χορός από την Πάφρα.
52.  Σαρί κουζ’ (Πάφρα) : χορός από την Πάφρα.
53.  Σερρανίτσα ή Εικοσιένα ή Χεριανίτσα ή Χεϊριανίτσα : προέρχεται από την περιοχή Χερίανα, νοτιοδυτικά της Αργυρούπολης.
54.  Σέρρα ή Τρομαχτόν ή Λάζικον : χορός με βάση το Τίκ’ Τρομαχτόν. Πήρε την ονομασία του από τον ποταμό Σέρρα, δυτικά της Τραπεζούντας και έχει διάφορες μορφές ανάλογα με την περιοχή όπου χορευόταν. Η ονομασία του είναι πιθανό να προέρχεται και από τη λατινική λέξη serra-ae η οποία σημαίνει «πριόνι- αλυσίδα» από το γεγονός ότι ο χορός χορευόταν από 40-50 άτομα σχηματίζοντας ένα είδος αλυσίδας.
55.  Στενά δρόμια (Ταρατσού Σοκακλάρ) : χορός από την Πάφρα.
56.  Τάμσαρα ( Τραπεζούντα) : χορός που έχει σαν βάση το Διπάτ’ και χορευόταν σε χωριά της Τραπεζούντας.
57.  Τάμσαρα : χορός της περιοχής Νικόπολη.
58.  Τέρς’ (Ακ Νταγ Ματέν) : χορός της περιοχής Άκ Ντάγ Ματέν.
59.  Τέρς (Κιουμούσ’ Ματέν) : χορός της περιοχής Κιουμούσ’ Ματέν.
60.  Τίβ-Τιβ-Τιβ-Τάνα : χορευόταν στην Τραπεζούντα.
61.  Τίζ : χορός της περιοχής Άκ Ντάγ Ματέν.
62.  Τίκ’ : χορός των περιοχών Κιουμούσ’ Ματέν, Ατά Παζάρ και Πάφρας.
63.  ν Τίκ’ αργό: χορός της περιοχής Άκ Ντάγ Ματέν.
64.  Τίκ (διπλόν) ή Κοδεσπαινιακόν Τίκ’ ή Τικ’ ‘ς σο γόνατο : χορός που συναντάμε σε όλο σχεδόν τον Πόντο.
65.  Τίκ’ Λαγγευτόν : χορός διαδεδομένος σε πολλές περιοχές του Πόντου, όπως Κερασούντα, Κοτύωρα, Σούρμενα, Τόνγια κλπ.
66.  Τίκ’ Μονόν : χορεύεται στην περιοχή της Τραπεζούντας και κυρίως στη Ματσούκα.
67.  Τίκ’ Μονόν Κοφτόν : χορός από την Ίμερα του Πόντου.
68.  Τίκ (Τόνγια) : χορός της περιοχής Τόνγιας.
69.  Τίκι(ν) : χορός από την περιοχή της Νικόπολης.
70.  Τίταρα ή Τετέ Αγάτς : χορός της περιοχής Αργυρούπολης.
71.  Τίταρα : χορευόταν στο Κάρς και στα Κοτύωρα.
72.  Τούρι : χορός της περιοχής Κάρς.
73.  Τρία τη Κότσαρι : χορευόταν στην περιοχή του Κάρς.
74.  Τρομαχτόν Τίκ’ : χορός με προέλευση το Κάρς και διαδόθηκε σε ολόκληρο σχεδόν τον Πόντο.
75.  Τρυγόνα Γουρούχ ή Γουρουχλίδικον : χορός της περιοχής Γουρούχ, Κερασούντας.
76.  Τρυγόνα : χορευόταν σε ολόκληρο σχεδόν τον Πόντο.
77.  Τσαραχότ : χορός της περιοχής του Άκ Ντάγ Ματέν.
78.  Τσοκμέ ή Σαρί Κουζ μαντηλί : χορός περιοχής Κάρς.
79.  Τσουρτούγουζους : χορός της περιοχής Κιουμούσ’ Ματέν.
80.  Τυρφών ή Τυφρών ή Τρυφών (Τρύφωνας) : χορός από την Πάφρα.
81.  Φόνα : χορός από την Αργυρούπολη.
82.  Χάλα χάλα : της περιφέρειας Κακάτσης (Αργυρούπολη).
83.  Χαλάϊ : χορός της περιοχής του Άκ Ντάγ Ματέν.

Posted in: Ποντιακοι χοροι